Điểm tín dụng cá nhân là một trong những chỉ số quan trọng nhất khi bạn tiếp cận bất kỳ sản phẩm vay tài chính nào. Dù bạn đang cân nhắc một khoản vay tiêu dùng cá nhân hay khoản vay dành cho doanh nghiệp nhỏ, việc hiểu rõ về điểm tín dụng sẽ giúp bạn có nhiều lợi thế hơn trong quá trình được phê duyệt và đàm phán các điều khoản vay.
Tại Việt Nam, Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia (CIC) là cơ quan duy nhất trực thuộc Ngân hàng Nhà nước có chức năng thu thập, xử lý, lưu trữ và cung cấp thông tin tín dụng của cá nhân và doanh nghiệp. Dữ liệu tại CIC được chia sẻ cho các tổ chức tín dụng như ngân hàng, công ty tài chính, công ty cho vay ngang hàng, để phục vụ cho quá trình đánh giá hồ sơ vay.
Điểm tín dụng CIC là một con số đại diện cho mức độ uy tín tài chính của bạn, được tính toán dựa trên nhiều yếu tố như lịch sử trả nợ, tổng dư nợ hiện tại, thời gian tín dụng, loại hình khoản vay, và số lượng yêu cầu tín dụng gần đây. Điểm tín dụng càng cao chứng tỏ khả năng thanh toán đúng hạn của bạn càng tốt, từ đó làm tăng khả năng được duyệt vay và hưởng lãi suất thấp hơn. Ngược lại, điểm tín dụng thấp có thể khiến bạn gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn hoặc phải chấp nhận các điều khoản không tối ưu.
Các nhóm nợ và cách phân loại từ hệ thống CIC
CIC phân loại khách hàng vay thành 5 nhóm nợ dựa trên mức độ tuân thủ nghĩa vụ trả nợ. Hệ thống phân nhóm này không chỉ ảnh hưởng đến điểm tín dụng hiện tại của bạn mà còn quyết định khả năng được duyệt vay trong tương lai gần.
- Nhóm 1 - Nợ đủ tiêu chuẩn: Đây là nhóm có mức độ tín nhiệm cao nhất. Khách hàng thuộc nhóm này thường chỉ chậm trả nợ dưới 10 ngày hoặc thanh toán đúng hạn. Dù có thể bị tính thêm lãi phạt, nhưng vẫn đủ điều kiện vay vốn ngay lập tức từ các tổ chức tài chính.
- Nhóm 2 - Nợ cần lưu ý: Gồm những trường hợp chậm thanh toán từ 10 đến dưới 30 ngày hoặc có khoản vay được cơ cấu lại thời hạn lần đầu. Những người trong nhóm này thường bị yêu cầu chờ ít nhất 12 tháng trước khi được xem xét vay mới.
- Nhóm 3 - Nợ dưới chuẩn: Bao gồm khách hàng thanh toán chậm từ 30 đến dưới 90 ngày hoặc đã cơ cấu nợ lần đầu nhưng tiếp tục trễ hạn. Nhóm này thường bị hạn chế vay trong vòng 5 năm.
- Nhóm 4 - Nợ nghi ngờ mất vốn: Được xác định khi người vay có nợ quá hạn từ 90 đến dưới 180 ngày hoặc đã cơ cấu nợ lần hai. Các tổ chức tín dụng thường rất thận trọng với nhóm này.
- Nhóm 5 - Nợ có khả năng mất vốn: Đây là nhóm có mức độ rủi ro cao nhất. Bao gồm những khách hàng nợ quá hạn trên 180 ngày, đã nhiều lần cơ cấu nhưng vẫn không trả đúng hạn. Người thuộc nhóm 5 sẽ bị từ chối vay trong nhiều năm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hồ sơ tài chính cá nhân.
Việc bạn thuộc nhóm nào sẽ được các ngân hàng và tổ chức cho vay đối chiếu trực tiếp từ hệ thống CIC. Vì vậy, việc thanh toán đúng hạn, không trễ hẹn, và không để phát sinh các khoản nợ khó kiểm soát là yếu tố cốt lõi để duy trì điểm tín dụng tốt.
Điểm tín dụng và ảnh hưởng thực tế đến quyền lợi vay
Trong bối cảnh ngày càng nhiều người tìm đến các nền tảng trung gian tài chính như ROSHI để so sánh, lựa chọn khoản vay phù hợp, điểm tín dụng đóng vai trò như một "giấy thông hành" quyết định bạn có được quyền truy cập vào các lựa chọn vay tốt nhất hay không.
Một điểm tín dụng cao không chỉ giúp bạn tăng khả năng được duyệt vay mà còn giúp bạn nhận được mức lãi suất thấp hơn, giới hạn tín dụng cao hơn và thời gian xét duyệt nhanh hơn. Tại các nền tảng như ROSHI, khi người dùng nhập hồ sơ tài chính, hệ thống sẽ đánh giá và gợi ý những khoản vay tương thích nhất. Điểm tín dụng cao sẽ giúp bạn nhận được nhiều gợi ý từ các tổ chức tài chính lớn, có mức phí và điều khoản tối ưu hơn.
Ngược lại, nếu điểm tín dụng thấp, bạn sẽ bị giới hạn về lựa chọn hoặc chỉ nhận được các đề xuất có điều kiện không thuận lợi (ví dụ: lãi suất cao, thời hạn vay ngắn). Việc cải thiện điểm tín dụng do đó mang ý nghĩa thiết thực không chỉ với cá nhân đang tìm kiếm khoản vay tiêu dùng mà còn cho các doanh nghiệp nhỏ muốn tiếp cận nguồn vốn để phát triển kinh doanh.